10 cách dạy con bằng lời nói có lẽ vẫn chưa đủ cho nhiều trường hợp. Nhưng đây là các cách cơ bản thường thấy nhất cho việc dạy con.
Tại sao là cách dạy con bằng lời nói mà không bằng đòn roi?
Thử thách của Phụ huynh trong giai đoạn trẻ có được những nhận thức ban đầu.
Khi con của bạn bắt đầu biết đi thì đó cũng là thời kỳ trẻ bắt đầu muốn: Tự lập, tự mình làm mọi thứ… Ở giai đoạn này, trí tuệ và sự nhận thức của trẻ bắt đầu phát triển.
Đây là một dấu hiệu tốt nhưng cũng là thử thách lớp cho cha mẹ. Để cân bằng giữa việc: “Cho phép trẻ là chính mình và trẻ vẫn giữ được những chuẩn mực bạn đặt ra”. Chính là cái làm các bậc Phụ huynh phải đau đầu.
Dùng lời nói thay vì bằng đòn roi
Có rất nhiều Phụ huynh sử dụng đòn roi để áp đặt trẻ rằng: Con phải làm cái này, con phải như thế kia… Điều này sẽ gây ra 2 chiều hướng trái ngược:
- Phụ huynh thì được thỏa mãn với những điều mình đã yêu cầu trẻ thực hiện
- Trẻ thì sợ hãi và phải làm theo. Nhưng đến 1 độ tuổi nào đó trẻ sẽ trở nên khó bảo
Rất nhiều bậc cha mẹ khi dạy dỗ con cái thường không chú ý đến điều này. Vì vậy, họ không đạt được mục đích giáo dục, ngược lại còn khiến trẻ trở nên khó bảo.
Tất cả những ý trên đó là nguyên nhân dẫn đến việc chúng ta nên dạy con bằng lời nói và những hành động tích cực.
Những hành động tích cực để tạo nên tấm gương tốt cho trẻ noi theo. Sky Art sẽ chia sẻ trong bài viết tiếp theo nhé!
>>> Xem thêm: Cách dạy con của người Do Thái (P. 1 – 10 phương pháp thông dụng)
>>> Xem thêm: Cách dạy con của người Do Thái (P.7 – Dạy trẻ càng sớm càng tốt)
10 cách dạy con bằng lời nói thay vì những hành động cực đoan
Chọn thời điểm vàng để chia sẻ khó khăn cùng với trẻ
Khi con đang cảm thấy buồn hoặc chán nản về việc gì. Thời điểm đó, cha mẹ không nên cho trẻ quá nhiều lời khuyên, lời dạy. Vì ngay lúc này, trẻ sẽ không muốn nghe hay nhận lời khuyên từ bất kỳ ai.
Hãy chờ đến khi con bình tĩnh trở lại thì cha mẹ hãy nói chuyện với con. Đồng thời cha mẹ hãy đưa ra một số lời khuyên và các hướng giải quyết cho trẻ.
Giải thích cho trẻ tại sao phải làm việc này
Ngay cả chính những người lớn như chúng ta cũng không thể làm bất cứ việc gì nếu chưa rõ về nó. Chúng ta đừng nên áp đặt trẻ hay để trẻ làm những công việc mà chưa thể hiểu về điều đó. Con robot chỉ biết làm theo sai bảo sẽ tạo nên sự mù quáng cho trẻ.
Thay vì yêu cầu hay ra lệnh cho trẻ bằng những câu nói nghiêm nghị và đầy uy quyền. Bạn hãy thử nói: “Ba/Mẹ muốn con làm việc này”. Cách nói này làm trẻ cảm thấy dễ chịu hơn so với việc nghe những cụm từ tiêu cực và mang tính ép buộc từ cha mẹ.
Từ ngữ có cánh là mấu chốt để khuyên răn trẻ
Thay vì la mắng và gắt gỏng với con, bạn hãy nói chuyện trực tiếp với trẻ. Quan trọng hơn hết chúng ta phải lựa chọn những từ ngữ có cánh để khuyên răn trẻ.
Hãy nhớ rằng cha mẹ chính là tấm gương để con cái noi theo. Trẻ đang trong giai đoạn nhận thức thì việc tiếp thu kiến thức sẽ diễn ra liên tục. Những điều cha mẹ đem đến cho con sẽ ảnh hưởng đến tính cách của trẻ trong tương lai.
Từ ngữ có cánh cũng sẽ ảnh hưởng đến trí tuệ của trẻ. Hãy nghĩ xem có ai đi làm nhà hùng biện, người đàm phán… Lại có vốn từ ngữ kém đâu nhỉ?
>>> Xem thêm: Cách dạy con của người Do Thái (P.3 – Tự lập tự cường)
Quý phụ huynh phải chắc chắn rằng trẻ đang lắng nghe
Phụ huynh không nên nói chuyện với trẻ khi: Khi bạn đang xoay lưng lại với trẻ, khi bạn và trẻ đang ở trong phòng khác nhau…
Ba/Mẹ phải chắc chắn rằng: “Con mình hoàn toàn tập trung và lắng nghe những gì bạn đang nói”. Trẻ em rất hiếu động và dễ bị xao nhãng bởi những yếu tố ngoại cảnh xung quanh.
Giảm mọi âm thanh (nhạc, tivi…) và mọi yếu tố gây tác động có thể làm cho trẻ mất tập trung.
Hãy thuyết phục để bé tự nguyện làm điều gì đó
Cha mẹ sẽ cảm thấy rất hữu ích khi thử đề cập đến một vấn đề theo hướng giải quyết “Nếu… thì…”
Một ví dụ điển hình như sau:
Đừng ra lệnh cho bé theo kiểu câu hỏi như: “Con có dọn đồ chơi cho mẹ không?”.
Bé có thể sẽ trả lời là : “Không!”.
Quý phụ huynh thấy đấy, lời nói ép buộc sẽ không có hiệu quả. Chúng ta có thể thay đổi cách nói để trẻ tự giác thực hiện yêu cầu.
Cần tránh trường hợp kiểu như: “Nếu con dọn đồ chơi mẹ sẽ dẫn con đi siêu thị”. Chúng ta làm như vậy thì sau này khi yêu cầu trẻ làm việc gì thì trẻ sẽ có ngay câu hỏi: “Làm xong rồi có được gì không hở mẹ?”.
Hãy vận dụng thật linh hoạt cách này!
Đưa ra những lưa chọn thú vị
Khi trẻ muốn được làm một việc gì đó. Thay vì từ chối theo kiểu mệnh lệnh như: Con không được phép, mẹ cấm con… Bạn nên cho trẻ một lựa chọn khác.
Chẳng hạn thay vì cấm trẻ ăn kẹo trước bữa ăn, bạn nên cho bé chọn một loại trái cây mà bé thích.
Lời nói ngắn gọn, ngôn ngữ phải cực kỳ dễ hiểu
Một số phụ huynh thường có thói quen nói chuyện dài dòng với con. Họ cố gắng giải thích lí do vì sao con phải làm việc này hay việc kia. Nhưng đối với trẻ đó chỉ là một cuộc nói chuyện vô nghĩa. Vì trẻ có thể không hiểu hết được các từ ngữ uyển chuyển, phức tạp của người lớn.
Giải thích cho trẻ là một điều tốt. Tuy nhiên, cha mẹ cần chú ý rằng mình không nên nói quá dài dòng, trẻ sẽ không ghi nhớ hết được. Hãy nói vào trọng tâm của vấn đề như: “Con không nên ăn kẹo quá nhiều vì sẽ bị sâu răng”. Hãy cân nhắc sử dụng các từ phù hợp với lứa tuổi của bé.
Nhắn tin cho trẻ cũng là một lựa chọn khác dành cho trẻ
Phụ huynh có thể nhắn tin cho con để nhắc nhở trẻ: Làm bài tập về nhà, ôn bài cho buổi học ngày mai… Nếu không có thời gian.
Cách này cũng đem lại hiệu quả tốt. Vì thỉnh thoảng trẻ chán phải nghe nghe bố mẹ nhắc nhở thường xuyên.
Dạy thói quen vâng lời cho trẻ bằng cách dứt khoát trong lời nói
Nếu muốn con nghe theo lời của mình thì cha mẹ phải thể hiện sự dứt khoát trong lời nói. Nếu con bạn nằng nặc đòi làm một việc mà bạn không cho phép, hãy thử nói: “Con không được làm như vậy”
Ngay sau đó không cần phải giải thích thêm điều gì. Lời nói phải thật dứt khoát và đi kèm theo một thái độ nghiêm nghị. Dùng cách nói này mỗi khi bạn muốn cấm bé làm điều gì. Bé sẽ hiểu mỗi khi cha mẹ dùng cách nói này.
Lời nói và cử chỉ phải nhất quán
Muốn kỷ luật con cái hiệu quả, bố mẹ cần phải nhất quán về những nguyên tắc ứng xử. Hãy nói “Không!” khi bạn không muốn trẻ làm một việc nào đó.
Nếu bạn không muốn trẻ thức khuya thì hãy nói với trẻ rằng: “Mẹ không muốn con thức khuya” hoặc “Con không được thức khuya”… Kèm theo đó là hãy nhất quán trong lời nói.
Nếu thỉnh thoảng cha mẹ cho phép trẻ thức khuya nhưng có lúc lại không. Trẻ sẽ nhận ra sự thiếu nhất quán đó của cha mẹ. Khi con nhận ra sự thiếu nhất quán thì đó là lúc lời nói của bạn mất đi giá trị đối với chúng.
